Life is like a flower

Een lach en een traan. Wat lag dit de afgelopen dagen dicht bij elkaar. De ervaring die bovenaan in onze herinneringen staat, is die van afgelopen zondag. Net als vorige week gingen we naar de kerk in Mbulumbuzi. Toen we aan kwamen rijden, zagen we een bezorgde dominee. Hij stapte gelijk op Bep af. Eén van de leerlingen van zeven jaar uit standard 1 is zaterdagavond overleden! En dat terwijl hij donderdag nog gewoon op school was en er eigenlijk niets aan hem te merken was. Waarschijnlijk is hij overleden aan malaria. Wat een verdrietig bericht! De begrafenis zou gelijk na de kerkdienst zijn, wij werden uitgenodigd om mee te gaan. Dat was wel even slikken, want juist zaterdag waren we vanaf een afstand bij de begrafenis van de opa van Dorenda. Toen konden we niet ‘letterlijk’ bij het graf staan, dat zou vandaag dus wel zo zijn. We namen wat mensen van Timotheos mee in onze auto en reden naar het dorpje waar de begrafenis zou zijn. Toen we uitstapten, merkten we dat we toen écht in de cultuur van dit land doken. Er stond een rij met mannen en vrouwen, die, toen wij uitstapten, begonnen met zingen. We liepen achter deze rij mensen aan en stopten bij het huis waar het overleden jongetje ligt. Met de dominee gingen we het huis binnen en hebben we een lied gezongen. Daarna mochten we op de grond gaan zitten en ging het koor, waar we mee meeliepen, zingen. Boven het gezang uit hoorden we hard huilen van vrouwen die in een ander kamertje in het huis zaten, waar ook het overleden jongetje lag. Wat komt dat dichtbij! We zaten op de grond en sloegen alles gade. Toen we na een tijdje het huis weer uitgingen, zat zo ongeveer het hele dorp rondom het huisje. Vooral mannen en vrouwen, eigenlijk geen kinderen. Het was zo druk, aldus de vrouw met wie wij meegingen, omdat het zondag is en veel mensen daardoor vrij zijn en omdat de overledene een kind is. Ook wij gingen zitten. In de brandende zon, op de grond. Meedoen in de gewoonten. Na een tijdje wachten, kwam er een grote groep vrouwen aan met paars/witte kleding en bloemstukken. Het jongetje dat is overleden, was aangesloten bij de Roomse Kerk en deze vrouwen kwamen daar vandaan. Ook zij stonden lange tijd voor het huis te zingen. Tijdens al deze gezangen, werden wij even meegenomen naar een ander huisje, waar we een maaltijd kregen aangeboden. Dapper slikten we de nsima, bruine bonen en visjes (met kop/staart en al). De headteacher van de school in Mbulumbuzi was bij ons. Zij was erg aangedaan, ze had dit jongetje in de klas en had donderdag nog met hem gesproken. ‘Life is like a flower’, fluisterde ze. Ja, dat is zeker zo. Na de maaltijd gingen we weer terug naar het huis van de overledene. Verschillende mensen hielden een toespraak, er werd gezongen en gecollecteerd. Voor ons was dit best een lange zit op de grond, zeker omdat je er niets van verstaat. Wij waren met de auto gekomen en de headteacher kwam aan ons vragen of we de kist naar het graf wilden rijden. Oef. Dat willen we. Uiteindelijk hoefde dit niet, want het was maar een heel klein kistje en we konden met de auto ook niet bij de begraafplaats komen. En daarom liepen we. Nadat de klaagvrouwen, die hartverscheurende geluiden maakten, uit het huis waren, ging de stoet lopend op weg naar de begraafplaats. En ondertussen steeds maar gezang. Wat een optocht! Toen wij aankwamen bij de begraafplaats, zagen we dat de kist stond op wat houten stokken boven een gat in de grond. Alle mensen moesten gaat zitten, tussen het mais wat nauwelijks groeit door de droogte. Weer waren er allerlei toespraken en gezangen. Tussendoor waren er vrouwen die erg gingen huilen, zo erg, dat ze weggedragen werden omdat ze erg van slag waren en dat ook lichamelijk lieten zien. Eigenlijk is dit niet te beschrijven hoe dat eruit ziet, maar het lijkt alsof ze een epileptische aanval krijgen. Voor ons was dit ook best heftig om te zien! Deze vrouwen uitten op een heftige manier hun emoties en wie weet welk verdriet hier al achter zit? Wij keken toe en luisterden en hadden enorm veel tijd om na te denken. Wat een verdriet! Een kleine jongen van 7 jaar, Rooms opgevoed, maar wél op onze school van Timotheos uit de Bijbel gehoord. Na ruim drie uur zijn we terug bij de auto. Vol van nieuwe indrukken, maar onvergetelijk!

Op de scholen vermaken we ons prima! Inmiddels zijn we aan elkaar gewend en weten we hoe en wat we aan de slag kunnen. Zo helpen we bijvoorbeeld in de groepen tijdens Engels en rekenen, omdat deze vakken in het Engels worden gegeven. Het is confronterend wat het niveau van sommige kinderen is. In standard 1 worden de minsommen uitgelegd. Eerst klassikaal, daarna gaan de kinderen zelf aan de slag. En dan gaan we helpen. Dan zien en merken we dat sommige kinderen zo achterlopen en niet mee kunnen komen. Taal is best een barrière, maar met gebaren kom je ver. Vooral in standard 1 merk je groot verschil tussen de leerlingen. Er zitten in deze klas kinderen die voor het eerst op school zitten, omdat ze nooit naar een kleuterschool zijn geweest. Maar er zitten ook kinderen die wél naar de kleuterschool zijn geweest en dus al meer inzicht hebben. Schrijnend! Maar juist ook zo mooi dat wij hen kunnen helpen.

Vandaag was er een grote lach op ons gezicht. Aan het einde van de middag gingen we met de dominee het dorpje in, om vijf oude mensen (agogo) blij te maken met een gehaakt kleed. Deze kleden zijn meegenomen vanuit Nederland. We liepen naar hutjes en ontmoetten enorm oude mensen! Wat was dit waardevol. We gingen op de grond zitten bij de hutjes, de dominee introduceerde ons, deed een gebed en we overhandigden het kleed. Een kleine doorbreking voor deze oude mensen, die dag in dag uit op de grond zitten en weinig omhanden hebben. Blind, niet kunnen lopen, maar geen zorg. ‘God heeft jullie gestuurd’, zeiden sommigen.

Een lach en een traan. Allebei zijn ze er. Onvergetelijke herinneringen! Tegelijkertijd zien we de zorg van de Malawianen rondom de maisoogst. De mais groeide goed, het regenseizoen is er, maar de regen blijft uit. Het is momenteel erg warm en de mais verdroogt. Een zorg! We moeten God vragen om regen. De Malawianen, wij, jullie! Liefs, Ons